DE VRIJHEID DIE WE VAAK VERGETEN

‘Between stimulus and response there is a space. In that space is our power to choose our response. In our response lies our growth and our freedom.’ | Viktor Frankl, psychiater en overlever van de holocaust.

Op Bevrijdingsdag staan we stil bij de vrijheid. De viering op 5 mei herinnert ons eraan dat vrijheid niet vanzelfsprekend is. Dat we eraan moeten blijven werken, investeren en ons uitspreken om het te behouden. Dat we onze stemmen en acties moeten (ja, hier zeg ik moeten) laten horen waar onrechtvaardigheid en (overmatige) inperking van die vrijheid dreigt. Maar wat betekent vrijheid vandaag de dag eigenlijk voor ons als individuen?

De challenge-formule

Onlangs zag ik weer een prachtig voorbeeld in mijn coachingspraktijk van hoe we onze vrijheid soms ontzettend kunnen vergeten. Een prachtig mens met een verhaal en een verlangen. Net als veel van de prachtige mensen die bij mij op coaching komen, richtte ze zich in haar denken, doen en laten sterk op de buitenwereld: Wat verwachten anderen van mij? Doe ik het wel goed in de ogen van anderen? Lever ik wel genoeg waarde aan de wereld? Op een gegeven moment besloot ik om de challenge-formule van Russ Harris (een bekende arts en coach) met haar te delen. Die luidt als volgt: In iedere situatie -ook in situaties die oncomfortabel, pijnlijk of op een andere manier uitdagend zijn- hebben we, volgens Harris, grofweg drie opties:

1.   Weggaan*

2.  Blijven en leven op een manier waarbij je trouw blijft aan jezelf. Doen wat binnen je mogelijkheden ligt om de situatie te verbeteren en ruimte maken voor de pijn en het ongemak (teleurstellingen, tegenslagen, oncomfortabiliteit, spanning) die daar nu eenmaal mee samengaan.

3.  Blijven en je bij de situatie neerleggen. Het opgeven om naar jouw eigen waarden te handelen en dingen doen die voor de zingeving in jouw leven geen verschil maken of dingen erger maken.

(* Bevrijdingsdag herinnert mij er ook altijd weer aan hoe waardevol het is dat de optie van het weggaan in veel situaties mogelijk is.)
 

Ieder moment hebben we de vrijheid om te kiezen. Ieder moment een nieuw keuzepunt. Ik had de woorden nog niet uitgesproken of ik zag haar ogen groot worden. Een regen aan kwartjes viel. Haar mond viel open: ‘Ik wist niet dat ik een keuze had!’ riep ze uit. Ze was zo gericht op alles wat ‘gedaan moest worden’, dat ze helemaal was vergeten dat zij zelf ook iets te bepalen had. Dat ze de keuze had om te kiezen voor iets dat voor haarzelf belangrijk was. En dat ze de vrijheid had om daar energie, tijd en ruimte voor vrij te maken. Starting now… met de vraag ‘Wat is eigenlijk belangrijk voor mij?’

Our power to choose our response

De quote van Viktor Frankl en de formule van Russ Harris herinneren ons eraan dat we altijd een keuze hebben in hoe we reageren op een situatie. Ook als we geconfronteerd worden met uitdagende of moeilijke omstandigheden, hebben we de vrijheid om te kiezen wat we hiermee doen. Zelfs als zichtbare acties (de dingen die je naar de buitenwereld toe doet) niet mogelijk zijn, kunnen we nog altijd in onze voor anderen verborgen binnenwereld keuzes maken:

• Hoe sta je in een situatie?
• Hoeveel impact laat je lastige gedachten (die er nu eenmaal altijd zijn, want dat is wat ons hoofd doet: denken) en pijnlijke gevoelens (want: je bent een mens) hebben op jouw leven?
• Richt je je aandacht volledig op jouw altijd aanwezige to do-lijst en het eeuwige gevoel van schuld, schaamte en tekortschieten? Of gun je het jezelf om vaardigheden te leren die je helpen om uit te zoomen? Om je aandacht te bewegen naar het moment waarin jij dingen kan doen om positieve veranderingen te bewerkstelligen?
• Geef je in een rotsituatie op? Of zoek je ook in de meest benauwende en uitdagende omstandigheden naar betekenis, naar hoe je jouw waarden in kan zetten?

Your power to choose your response

Het is die vrijheid, de vrijheid van keuzes, die ons de mogelijkheid biedt om een leven vol zingeving en betekenis te creëren en te blijven groeien. Op deze Bevrijdingsdag nodig ik je uit om stil te staan bij wat vrijheid voor jou betekent. Wat helpt jou om je er bewuster van te worden dat je een keuze hebt? Wat heb je daarin nog nodig? Wat heb je daarin nog te ontdekken, te verkennen en te leren? En vandaag met een feestmutsje op: Hoe ga je jouw vrijheid vieren?