HOE GA JIJ OM MET VERANDERINGEN?

Ben jij een Pitbull of een Scheepsverbrander?

Als er iets is waar je echt van op aan kan in het leven, dan is het wel dat -vroeg of laat- alles verandert. Ook jij en ik. Verandering betekent per definitie dat het één wegvalt en er iets anders voor in de plaats komt. En daarmee raken veranderingen minstens twee grote pijnen: angst voor het onbekende en verdriet van het loslaten. Soms komt daarbij ook nog de pijn van boosheid over de nieuwe situatie. En omgaan met pijn… oei! Daar zijn wij als mens niet altijd even goed in.
 

Je bent vandaag niet wie je gisteren was

Wanneer je alleen al kijkt naar je lichaam, dan zijn je cellen doorlopend bezig met veranderingen. Ons lijf heeft er een dagtaak aan: reparaties, vernieuwingen, oude cellen vervallen en worden vervangen. Ergens volgend jaar (zo snel al), bestaat zo’n 95% van jouw lijf uit volledig andere cellen dan op dit moment (Seidenstein, A., Stern. E., Lee. T. et. Al., n.d.).

Naast het fysieke, zijn ook onze gedachten, overtuigingen, de manier waarop we naar de wereld, onszelf en de mensen om ons heen kijken in beweging. Ook de dingen die we graag doen, of die we liever niet doen, onze voorkeuren en smaak (en nog veel meer) zijn aan veranderingen onderhevig. Ik weet nog hoe dol ik als kind was op het vetrandje van de entrecôte die bij ons vroeger thuis op zaterdag op tafel stond. Niet zo zeer het vlees, maar vooral dat drillerige randje bruinwittige substantie. Nu gruwel ik van de gedachte om dat glibberige randje vet op mijn bord te vinden.   
 

O jee! De koffie smaakt anders!

Dat de dag verandert in nacht en terug naar dag vinden we de normaalste zaak van de wereld. Maar wordt er op jouw afdeling een nieuwe werkwijze geïntroduceerd, doet ons lijf niet meer wat we gewend zijn dat het kan of wordt jouw vertrouwde bakje koffie vervangen door een ander merk, dan is het hek van de dam. Want dat raakt: Het Grote Onbekende, Het Grote Verlies, met alle emoties en gedachten die daarbij horen.

Scheepsverbrander, struisvogel, pitbull of bamboetak?

De manieren waarop we met veranderingen omgaan, lopen behoorlijk uiteen. Daarin vallen we meestal terug op een aantal bekende voorkeursstrategieën (die je overigens ook vaak bij andere ‘lastige situaties’ inzet). Misschien ken je het heel goed om los te laten lachend de schepen achter je te verbranden (omdat je je wellicht bij voorbaat al niet echt durfde te verbinden…?). Of steek je je kop in het zand om vooral maar niet te hoeven zien dat er van alles in beweging is? Ken je het goed om te vechten en je als een pitbull vast te bijten in het vertrouwde, koste wat het kost? Of kan je de ruimte vinden om te ervaren wat er gebeurt, mee te buigen in de nieuwe situatie en er een nieuwe vorm aan te geven op de manier die het beste bij jou past? Kijk als je nieuwsgierig bent welke van deze bovenstaande voorkeursstrategieën je bij jezelf herkent en of je een lijn ziet in de situaties waarin je die strategie inzet.
 

(Hoe) werkt dat voor je?

Zo lang een strategie voor jou werkt: Top! Niets meer aan doen (voor nu, tot dat verandert). Maar we nemen onszelf nogal eens in de maling. Want jouw voorkeursstrategieën werken meestal als een goed werkende trein op de korte termijn. Maar… hoe zit dat op lange termijn?

Stel je ziet als een berg op tegen dat feestje waar je bijna niemand kent (ook weer zo’n enge verandering, zo’n situatie die je niet kan voorspellen). Je ziet het al helemaal voor je dat je daar als een verloren vogeltje in het hoekje staat: zielig, alleen, beetje hopeloos, en eindeloos ongemakkelijk, ‘want tsja, wie wil er nou met jou praten’, zegt de kritische stem in je hoofd. Je ziet er zó tegenop dat je maar niet gaat en voila: daar is de opluchting! ‘Nice!’ zegt je verstand, ‘dat werkt dus blijkbaar! Lekker geregeld!’. ‘Diepe zucht’, zegt het lijf. En met dank aan die beloning op korte termijn, dat gevoel van opluchting, adopteer je de struisvogel-regel: ik steek mijn kop in het zand en laat situaties waarbij ik mij mogelijk ongemakkelijk ga voelen lekker aan me voorbij gaan. Hoppa, opgelost!?

Op lange termijn betekent deze strategie echter dat je bewegingsruimte steeds kleiner wordt. Je blijft beloont worden op korte termijn en al steeds sneller voelen (in dit geval) sociale contacten als een drempel. Je gaat steeds minder doen wat buiten je comfortzone ligt. En ik denk dat het dan een hele terecht vraag is aan jezelf: Wil ik dat wel? Of wordt het tijd om mijn strategie te veranderen?

 
Ter afronding

Veranderingen zijn onlosmakelijk verbonden aan het leven. Soms maken we zelf keuzes en brengen we veranderingen teweeg. En op andere bewegingen en veranderingen van het leven hebben we geen invloed, of in ieder geval veel minder dan je misschien zou willen. Soms zit het mee, soms zit het tegen en soms is het simpelweg Kut met een hoofdletter K.

Waar je wel invloed op hebt is de manier waarop je je tot die veranderingen verhoudt en hoe je ermee omgaat. De strategieën die je kiest en of deze strategieën nog steeds voor je werken, niet alleen op de korte termijn, maar belangrijker nog op de lange termijn. En het goede nieuws is, dat je gebruik kan maken van het feit dat alles verandert, ook jij. Dat je kan leren herkennen wat je doet en wat wel en niet werkt. En dat je kan oefenen met een nieuwe strategie die beter bij je past.
 

Bronvermelding:
Seidenstein, A., Stern. E., Lee. T. et. Al. (n.d.). Engineering Health: introduction to Yoga and Psysiology [MOOC]. Coursera (NYU Tandon School of Engineering). https://www.coursera.org/learn/engineering-health-yoga-physiology.